لیتوگرافی

لیتوگرافی

تاریخچه لیتوگرافی

لیتوگرافی یا چاپ‌سنگی یا طرح نگاری (به فرانسوی: Lithographie) گونه‌ای چاپ مکانیکی شامل استفاده از صفحه‌های عکاسی یا سایر صفحه‌های مشابه که در سطح آنان ناحیهٔ تصویر به صورت روغن دوست (غیرآبی، جوهرگیر) و نواحی غیر تصویری به صورت آب‌دوست درآمده‌است. معمولاً این صفحه‌ها را با پودر آلومینیوم می‌سازند. چاپ سنگی نوعی چاپ مسطح بوده که در آن از سنگ آهک استفاده می‌شده‌است؛ بدین ترتیب که نوشته یا تصویر را به روی سنگ منتقل می‌کردند و با استفاده از روش‌های شیمیایی آن را برجسته می‌نمودند و سپس این تصویر بارها روی کاغذ چاپ می‌شده است. این نوع چاپ با استفاده از روش مختلط فیزیکی و شیمیایی بر اساس دفع متقابل آب و چربی اختراع شد و متداول‌ترین روش چاپ پیش از چاپ سربی و اختراع ماشین چاپ بوده است که امکان تیراژ بالا را میسر می‌ساخته است.

لیتوگرافی بعد از اتمام مرحله طراحی و صفحه‌بندی آغاز می‌شود. نخست، طرحِ مورد نظر را از طریق عکاسی (سنتی یا دیجیتال) روی فیلم حک می‌کنند، سپس فیلم‌های تهیه شده کنار هم مونتاژ می‌گردد و مرحله کپی فیلم بر روی ورقه‌ها یا پلیت‌هایی که از آلومینیوم و لایه‌ای حساس به نور ساخته شده انجام می‌شود. بعد از نور خوردنِ ورقه‌های پلیت، آن را مانند فیلم عکاسی ظاهر کرده، برای مرحلهٔ چاپ به ماشین چاپ می‌بندند.

در مقالات، عبارتِ فناوری نانو گاهی به هر فرایند کوچک‌تر از اندازه‌های میکرون اطلاق می‌شود که می‌تواند فرایند لیتوگرافی را نیز شامل شود.

لیتوگرافی چیست ؟

لیتوگرافی یکی از مراحل چاپ افست است که در آن صفحه هایی فلزی از جنس آلومینیوم موسوم به زینک یا پلیت ساخته می شود. برخی از لیتوگرافی به عنوان مادر صنعت چاپ هم نام می برند. لیتوگرافی کلمه یونانی است که از دو کلمه لیتو به معنی سنگ و گرافیا به معنی حک کردن گرفته شده است. در زبان لاتین امروزه به معنی عکس گرفتن است.

هرچه شما در جهان هستی می بینید از ترکیب سه رنگ اصلی قرمز، زرد و آبی تشکیل شده است. ترکیب سه رنگ اصلی مشکی را می سازد ، البته مقادیر سه رنگ اصلی باید برابر باشد. cmyk که مشهورترین ترکیب رنگ است و در چاپ افست بکار می رود از مخفف نام این رنگ های اصلی ساخته شده است. در لیتوگرافی همه صفحات به چهار رنگ اصلی که نام بردیم تقسیم می شود .

سپس فایلهای طراحی شده ابتدا در لیتوگرافی تبدیل به صفحات فلزی شده و بعد این صفحات به چاپخانه انتقال داده می شوند تا در آنجا بوسیله آنها عملیات چاپ بر روی کاغذ صورت بگیرد. سطح صفحات فلزی از موادی ساخته می شود که به هیچ عنوان جوهر را به خود جذب نمی کند، در عوض جنس مواد پلیمری که طرح را بر روی زینک چاپ می کنند جاذب مرکب می باشد در اثر تقابل این صفحات طرح مورد نظر برروی صفحه ثبت و چاپ می شود.

فیلم وزینک

ساخت زینک در این روش شامل تهیه ی فیلم و سپس ساخت زینک است فرآیندی که زمان بر بوده و البته بسیار سنگین و پرکار است. دستگاه ساخت زینک به ایمیج ستر (ImageSetter) مشهور است. این دستگاه هر چهار فایل تفکیک شده رنگ ها از فایل اصلی را با رنگ مشکی بر روی طلق شفاف پرینت می گیرد. در حقیقت دستگاه ایمیج ستر چیزی جز یک پرینتر سیاه و سفید بزرگ لیزی با قابلیت پرینت بر روی طلق شفاف نیست. البته دقت چاپ و رزولوشن پرینت در این دستگاه فوق العاده بالاست.

فرآیند ساخت فیلم

فرآیند ساخت فیلم فرآیندی است که با تابش نور فرابنفش و استفاده از مواد شیمیایی مختلف انجام می گیرد و به چاپ عکس به روش سنتی شباهت زیادی دارد. محصول نهایی فیلم هایی است که بسیار شبیه نگاتیو های قدیم عکاسی است. پس از اینکه این طلق ها آماده شد آنها را بر روی زینک های خام چسبانده و با گیره های مخصوصی فیکس می کنند. سپس با طی مراحل مختلف فیلم ها بر روی زینک ثبت شده و زینک آماده می شود. زینک ها بر روی دستگاه چاپ بسته شده و به این ترتیب به روی کاغذ چاپ می شوند.

ساخت زینک توسط دستگاه plate setter

روش جدیدتری که این روزها رایج شده و کار را بسیار ساده کرده استفاده از دستگاهی به نام Plate Setter است که بدون درست کردن فیلم مستقیماً زینک را می سازد. یعنی فایل از کامپیوتر به دستگاه ارسال می شود و زینک آماده از دستگاه خارج می شود. می توان گفت که دستگاه پلیت ستر پرینتر زینک است. توجه داشته باشید که متداول است که به ورقه ی فلزی تولید شده در حالت اول زینک و در حالت دوم پلیت می گویند. اما کارکردشان یکی است و به دستگاه چاپ برای چاپ محصول نهایی بسته می شوند.

جمع بندی

چاپ افست اعظم کارش به عهده لیتوگراف است. تحصیلات مرتبط با لیتوگرافی تحت عنوان رشته چاپ است. کسی که طراحی را علمی بداند در کنار لیتوگراف می تواند کمک کند. روش دیجیتال مطمئنا بهتر و دقیق تر است و بحث حساسیت و اقتصاد در انتخاب روش چاپ دیجیتال مهم است. صنعت چاپ دیجیتال به هر صورت جایگزین تکنولوژی قبلی می شود و شاید لیتوگراف کم رنگ شود اما توانایی از بین بردن آن را نداریم و در صورتی که به دیجیتال تبدیل شود تنها نامش تغییر کرده و صنعت لیتوگرافی پایه این کار بوده است .

جهت کسب اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.